მცდარი შეხედულებები კიბერუსაფრთხოებაზე

ინტერნეტში ბევრი არასწორი რჩევა და მცდარი შეხედულება არსებობს კიბერუსაფრთხოების შესახებ. ამ გვერდზე განვიხილავთ ყველაზე გავრცელებულ მითებს და ავხსნით, რატომ არის ისინი არასწორი.

მითი: ბიომეტრიული აუთენტიფიკაცია უნდა გამოვრთოთ

ბევრი ადამიანი ფიქრობს, რომ ბიომეტრიული აუთენტიფიკაცია (თითის ანაბეჭდი, სახის ამოცნობა) ნაკლებად უსაფრთხოა, ვიდრე პაროლი და რეკომენდაციას უწევს მის გამორთვას.

რეალობა

თანამედროვე მოწყობილობებში ბიომეტრიული აუთენტიფიკაცია ძალიან უსაფრთხოა და მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს მოწყობილობის დაცულობას:

1. ბიომეტრიული მონაცემები ინახება დაშიფრული სახით სპეციალურ უსაფრთხო ზონაში (Hardware Security Module / Secure Enclave).
2. ის აადვილებს ძლიერი პაროლების გამოყენებას, რადგან მომხმარებელს არ უწევს მათი ხშირად შეყვანა.
3. ბიომეტრიული აუთენტიფიკაცია იცავს "shoulder surfing"-ისგან (როცა ვიღაც გიყურებთ პაროლის აკრეფისას).
4. თუ მობილურზე ბიომეტრიული აუთენტიფიკაცია გათიშული გაქვთ, ეს აუცილებლად ნიშნავს იმას, რომ პაროლიც ძალიან მარტივი გიყენიათ.

მობილურ ოპერაციულ სისტემებს აქვთ ბიომეტრიის სწრაფად გათიშვის შესაძლებლობა იმ შემთხვევბისთვის, სადაც ფიქრობთ, რომ შეიძლება ბიომეტრიული აუთენტიფიკაციის გავლა გაიძულონ:

iOS: დააჭირეთ გათიშვის ღილაკს სწრაფად 5-ჯერ, ან დააჭირეთ გათიშვის და ხმის აწევა/დაწევის ღილაკს 3 წამის განმავლობაში.

Android: დააჭირეთ გათიშვის ღილაკს და აირჩიეთ Lockdown.

ამის შემდეგ, მოწყობილობის შემდეგი გახსნა მხოლოდ პაროლით იქნება შესაძლებელი.

ზოგადად, საფრთხის შემთხვევაში, საუკეთესო გამოსავალი მოწყობილობის სრულად გათიშვაა.

მითი: ინკოგნიტო რეჟიმი სრულ ანონიმურობას უზრუნველყოფს

ბევრი ფიქრობს, რომ ინკოგნიტო რეჟიმში ბრაუზინგი მათ სრულად ანონიმურს ხდის ინტერნეტში.

რეალობა

ინკოგნიტო რეჟიმი მხოლოდ ლოკალურად შლის ბრაუზინგის ისტორიას და ქუქიებს. ის არ გფარავთ:

1. თქვენი ინტერნეტ პროვაიდერისგან
2. ვებსაიტებისგან, რომლებსაც სტუმრობთ
3. ქსელის ადმინისტრატორისგან

უკეთესია გამოიყენოთ VPN, მაგრამ დაიმახსოვრეთ, რომ ანონიმურობას არც ეს იძლევა. სრული ანონიმურობა კომპლექსური საკითხია და შეცდომის დაშვების რისკი ყოველ ნაბიჯზე ძალიან მაღალია.

მითი: მხოლოდ ძლიერი პაროლი საკმარისია

ბევრი ფიქრობს, რომ თუ ძლიერი პაროლი აქვთ, მათი ანგარიში უსაფრთხოდაა.

რეალობა

ძლიერი პაროლი მნიშვნელოვანია, მაგრამ არ არის საკმარისი:

1. ორფაქტორიანი აუთენტიფიკაცია (2FA) აუცილებელია დამატებითი დაცვისთვის.
2. პაროლების მენეჯერის გამოყენება საშუალებას გაძლევთ ყველა ანგარიშზე უნიკალური, ძლიერი პაროლი გქონდეთ.
3. ასევე აუცილებელია რეგულარული განახლებები და უსაფრთხო ბრაუზინგის პრაქტიკა.

მითი: ანტივირუსული პროგრამის დაყენება აუცილებელია

ბევრი ფიქრობს, რომ დამატებითი ანტივირუსული პროგრამის დაყენება აუცილებელია მოწყობილობის დასაცავად.

რეალობა

თანამედროვე ოპერაციულ სისტემებს უკვე აქვთ ჩაშენებული ანტივირუსული დაცვა, რაც საკმარისია უმეტესი საფრთხეებისგან თავის დასაცავად:

1. Windows-ს აქვს Windows Defender, macOS-ს - XProtect და Gatekeeper, ხოლო მობილურ ოპერაციულ სისტემებს (Android და iOS) აქვთ მძლავრი ჩაშენებული უსაფრთხოების მექანიზმები.
2. დამატებითი ანტივირუსული პროგრამები ხშირად ამცირებენ სისტემის წარმადობას და შეიძლება თავად გახდნენ უსაფრთხოების რისკის წყარო მათი მაღალი პრივილეგიების გამო.
3. მომხმარებლის ქცევა (მაგ., საეჭვო ბმულებზე დაჭერა, არასანდო წყაროებიდან პროგრამების გადმოწერა) კვლავ რჩება მთავარ რისკ-ფაქტორად, რასაც ვერცერთი ანტივირუსული პროგრამა ვერ გადაჭრის.

ნაცვლად იმისა, რომ დამატებით ანტივირუსულ პროგრამებზე დახარჯოთ რესურსები, უმჯობესია ყურადღება გაამახვილოთ სისტემის რეგულარულ განახლებაზე, ძლიერი პაროლების გამოყენებაზე და უსაფრთხო ინტერნეტ-ქცევის პრაქტიკაზე

მითი: გარკვეული ბრაუზერები აბსოლუტურად უსაფრთხო და პრივატულია

ზოგიერთი რეკომენდაციის თანახმად, კონკრეტული ბრაუზერები (მაგალითად, Brave ან Firefox) აბსოლუტურად უსაფრთხო და პრივატულია, ხოლო სხვები (მაგალითად, Chrome) - არა.

რეალობა

ბრაუზერების უსაფრთხოება და პრივატულობა კომპლექსური საკითხია და არ არსებობს ერთი, ყველასთვის იდეალური არჩევანი:

1. ყველა თანამედროვე ბრაუზერი აგროვებს და გადასცემს დიდი ოდენობით ინფორმაციას ვებსაიტებს თქვენი და თქვენი მოწყობილობის შესახებ, რაც აუცილებელია მათი ფუნქციონირებისთვის.
2. მართალია, ზოგიერთი ბრაუზერი (მაგ., Brave) შეიძლება უკეთეს პრივატულობის დაცვას სთავაზობდეს სტანდარტული პარამეტრებით, მაგრამ ეს შეიძლება ცრუ უსაფრთხოების შეგრძნებას ქმნიდეს.
3. ბევრი პოპულარული ბრაუზერი (Chrome, Brave, Edge, Opera) დაფუძნებულია Chromium-ზე, რაც ნიშნავს, რომ მათ შორის ბევრი მსგავსებაა უსაფრთხოების თვალსაზრისით. განსხვავებები ძირითადად დამატებით ფუნქციებსა და პრივატულობის პარამეტრებშია.
4. ნებისმიერი ბრაუზერის უსაფრთხოება მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული მომხმარებლის ქცევაზე და პარამეტრების კონფიგურაციაზე.
5. პოპულარული ბრაუზერები, უფრო ხშირად და სწრაფად იღებენ უსაფრთხოების განახლებებს მათი დიდი გუნდებისა და რესურსების გამო.
6. ბრაუზერის არჩევისას გაითვალისწინეთ თქვენი საჭიროებები, მოხერხებულობა და ის ფაქტი, რომ რეგულარული განახლებები, მომხმარებლის ქცევა და სწორი კონფიგურაცია უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე კონკრეტული ბრაუზერის არჩევა.

ნაცვლად იმისა, რომ ერთ კონკრეტულ ბრაუზერს მიენდოთ, მნიშვნელოვანია:

• რეგულარულად განაახლოთ თქვენი ბრაუზერი
• გამოიყენოთ უსაფრთხო ბრაუზინგის პრაქტიკები
• დააყენოთ სანდო გაფართოებები პრივატულობის გასაუმჯობესებლად (მაგ., uBlock Origin)
• გამოიყენოთ VPN საჭიროების შემთხვევაში
• იცოდეთ, რომ აბსოლუტური პრივატულობა ინტერნეტში პრაქტიკულად შეუძლებელია

გამოიყენეთ ის ბრაუზერი, რომელიც თქვენთვის ყველაზე მოსახერხებელია, მაგრამ ნუ დაივიწყებთ ზოგად უსაფრთხოების პრაქტიკებს.

დასკვნა

კიბერუსაფრთხოება კომპლექსური თემაა და მუდმივად ვითარდება. მნიშვნელოვანია, რომ ინფორმაცია მივიღოთ სანდო წყაროებიდან და კრიტიკულად შევაფასოთ გავრცელებული რჩევები. ყოველთვის გადაამოწმეთ ინფორმაცია სანამ უსაფრთხოების ზომებს მიიღებთ და არ დაგავიწყდეთ, რომ ბალანსი უსაფრთხოებასა და მოხერხებულობას შორის ხშირად საუკეთესო მიდგომაა.

დახმარება